Inmiddels realiseer ik dat ik vrijwel structureel onderschat hoeveel prikkels Tije op een dag te verstouwen krijgt.. Ik raak zelf ook weleens geprikkeld, vooral in een omgeving met veel mensen, maar bij Tije is het zoveel meer dan dat. Onvoorspelbaarheid, gebrek aan duidelijkheid, alles wat afwijkt van ‘het normale’, of wat hij denkt dat normaal is geeft onrust. Waar ik dacht dat ik vrij veel structuur biedt in mijn opvoeding, blijkt deze structuur voor hem toch echt niet altijd duidelijk. Ik accepteer dat dit voorlopig een leerproces blijft, en probeer Tije hier zoveel mogelijk mee te helpen en eraan te denken. Zo dacht ik dat het bedritueel zoals het zich heeft ontwikkeld, vrij vanzelfsprekend is, maar blijkt dat het voor Tije al onrust geeft dat op het ene moment hij degene is die als eerste zijn tanden moet poetsen, terwijl ik een andere keer Mara zeg dat zij als eerste haar tanden moet poetsen. Meer dan ik dacht zit het in heel kleine dingen.

Het is erg frustrerend dat ik niet altijd zicht heb op de prikkels die Tije gedurende de dag ervaart. Hoe moet ik hier op anticiperen, als ik niet weet waar hij tegenaan loopt.Hoewel ik elke schooldag merk dat Tije zich niet prettig voelt op school, heb ik weinig beeld van de prikkels die hij op zo’n schooldag te verwerken krijgt. Tenminste, dat hád ik niet.
Tije gaat met weerstand naar school en komt zwaar overprikkeld weer thuis. De laatste weken help ik Tije een aantal dagen in de week om op te starten. Dat geeft mij onbedoeld meteen de kans om te zien waar de overprikkeling vandaan komt. De leerkracht geeft aan dat het Tije veel moeite koste om aan het werk te gaan, dus daar probeer ik nu bij te helpen. En waar het is begonnen met de insteek om de leerkracht in het eerste schooluur iets te ontlasten en de schooldag van Tije samen met hem voor te bereiden, biedt het mij ook een kijkje in zijn schooldagen en zie ik waar Tije op zo’n dag tegenaanloopt.

De weerstand tegen het naar school gaan blijft, maar op de dagen dat ik Tije op gang help is het beduidend minder. We fietsen samen naar school en terwijl Tije alvast doorloopt naar zijn eigen lokaal, breng ik Mara naar haar klas. Normaal hangt Tije in de tussentijd zijn jas op, maar vandaag staat hij wat verloren bij de kapstok te dralen.Tas nog in de hand, jas nog aan. “Melle heeft zijn jas aan mijn haakje gehangen”, verzucht hij. Ik kijk over mijn schouder naar Melle, die triomfantelijk om het hoekje staat te grinniken. Waar de kleuters een eigen haakje hebben bij de kapstok, voorzien van naam en herkenbaar plaatje, is het in de midden- en bovenbouw ‘vrij spel’. Omdat Tije dit erg lastig blijkt te vinden heeft zijn leerkracht enkele weken geleden ergens halverwege de lange kapstok twee stickers geplakt. Met de leerlingen is besproken dat Tije het prettig vindt om zijn jas elke dag op dezelfde plek te hangen en hij daarom steevast de haakjes bij de stickers voor zijn jas en tas mag gebruiken. Ik hang de jas van Melle twee haakjes verder en Tije kan zijn jas en tas alsnog ophangen.

Eenmaal in de klas is het druk rondom de tafel van Tije: er staan meerdere kinderen omheen waardoor hij er niet bij kan om zijn spullen te pakken. We stappen met moeite over twee kleedjes met lesmateriaal die op de grond liggen en tot mijn verbazing zie ik de kooi van de klassenhamster op zijn tafel staan. De leerkracht wil graag dat Tije zodra hij in de klas komt direct aan het werk gaat, maar hoe dan? Hij kan niet bij zijn tafel komen doordat er klasgenoten omgeen staan, niet aan het werk door de hamsterkooi op zijn tafel.

Met de leerkracht is enige tijd geleden afgesproken dat Tije zijn dagtaken per dag op volgorde in een mapje krijgt. Zo hoeft hij niet te zoeken, maar kan hij het mapje van voor tot achter doorwerken. Voorin een planning, ingevuld door de leerkracht en voorzien van Picto’s. Helaas ligt het mapje niet in zijn vak. We stappen opnieuw – met moeite – over de matjes en het materiaal en sluiten aan in de rij bij de leerkracht. Zijn mapje is nog niet klaar. “Ga eerst maar… dan breng ik zo het mapje”, en Tije sjokt terug naar zijn tafel om wat hij nodig heeft te pakken.
We werken samen op de gang omdat dat minder afleiding geeft voor de rest van de klas. Dus klas weer uit. Uiteraard vergeet hij zijn potlood, vervolgens wil hij ook en gum… en om tien over half negen kunnen we eindelijk beginnen met het schrijven van de woorden voor Spelling. Na 5 woorden volgt er protest: “Ik hoef er maar vijf!”, “De afspraak is toch dat je tien woordjes schrijft?” “Ja, maar omdat ik er zo moe van word hoef ik er nog maar vijf te schrijven.”
Inmiddels ligt ook het mapje met dagtaken op onze tafel. Ik sla het open om het met Tije te bespreken. Het Picto-planning zit voorin en ik zie de Picto’s onder elkaar staan. Voor het vierde plaatje van boven staat een 1, het bovenste plaatje heeft nummer2. Zo is elke Picto voorzien van een nummer dat niet overeenkomt met de volgorde waarop de Picto’s op de planning staan. Niet alleen verwarrend, maar ook nog eens extra denkwerk. De instructies in het mapje zijn vaak niet volledig, de werkbladen druk en onoverzichtelijk en wat ik het belangrijkst vind: Tije begrijpt als we het doorkijken bij bijna geen enkel blad wat hij moet doen.

Als ik Tije gedag zeg begint het gesputter: hij wil niet dat ik ga, niet terug de klas in. Hij zegt dat hij niet weet wat hij moet doen, ook al hebben we dat net duidelijk besproken. Ik besef dat het meer is dan dwars zijn om het dwars zijn. De frustratie die ik op het gezicht van Tije lees, begint inmiddels ook in mijn onderbuik te borrelen. Onduidelijkheid, onvoorspelbaarheid, afspraken die niet worden nagekomen en onrust, heel veel onrust. En het is pas half tien! Als ik op de fiets naar huis zelf een beetje kan ontladen, vraag ik mij met vrees en verdriet af hoe ik mijn mannetje vanmiddag weer terugkrijg.

Eva (36) woont samen met haar vriend en drie kinderen: een zoon en twee dochters. Al
op jonge leeftijd vertoont haar zoon kenmerken van ASS. 

Hoewel alarmbellen bij haar steeds sterker beginnen te rinkelen, vindt zij hierin lang geen erkenning. Na een heftig schooljaar waarin haar zoon bijna onherkenbaar veranderd lijkt, is begeleiding thuis gestart. Inmiddels de diagnose ASS gesteld. Waar thuis voorzichtige stappen worden gezet, lijkt de situatie op school helaas steeds lastiger te worden.
Voor de website van ParASSchute schrijft zij om de week een blog over het traject waar zij nu met haar gezin in gaat. In “Onder Moeders ParASSchute’ deelt zij haar zoektocht naar duidelijkheid, begrip, handvatten en rust.